Η ψυχοθεραπεία που αναπτύχθηκε από την ανθρωπιστική θεωρία του Αμερικανού ψυχολόγου Carl Rogers ονομάστηκε «πελατοκεντρική», καθώς ήταν η πρώτη που υποστήριξε ότι αντιμετωπίζει το πρόσωπο που ζητά βοήθεια ως υπεύθυνο πελάτη και όχι ως ασθενή. Για τον Rogers, η διαφορά μεταξύ υγιούς και «νευρωτικού» ατόμου βρίσκεται στην ύπαρξη ή μη συμφωνίας μεταξύ εαυτού και εμπειρίας/βιώματος. Ο Rogers απέφευγε να θέτει στόχους στον πελάτη κατά τη θεραπεία: ακόμα και όταν ο πελάτης φαίνεται ανίκανος να πάρει αποφάσεις, ο θεραπευτής πρέπει να αποφύγει να δώσει συμβουλές καθοδηγώντας τον. Δουλειά του θεραπευτή, αντίθετα, είναι να δημιουργήσει τέτοιες συνθήκες, ώστε ο πελάτης να μπορεί να κρίνει ο ίδιος, ανεξάρτητα, ποια πορεία ζωής του είναι ουσιαστικά ευχάριστη. Αν η θεραπευτική ατμόσφαιρα είναι ζεστή και δεκτική, τότε η εγγενής ικανότητα του πελάτη για ανάπτυξη θα ελευθερωθεί.

Αρχικά, ο Rogers μίλησε για τεχνικές, όμως στην πορεία έδωσε έμφαση περισσότερο στο θεραπευτικό κλίμα, στη στάση και το συναίσθημα του θεραπευτή, ο οποίος πρέπει να έχει συγκεκριμένες ιδιότητες. Πρώτη ιδιότητα είναι η αυθεντικότητα/γνησιότητα, που σημαίνει ότι ο θεραπευτής πρέπει να συμπεριφέρεται φυσικά και χωρίς να προσποιείται, ενώ αποκαλύπτει τα αισθήματα και τις σκέψεις του άμεσα στον πελάτη. Με αυτό τον τρόπο, γίνεται παράδειγμα του πώς είναι ένας άνθρωπος που βρίσκεται σε επαφή με τα συναισθήματά του και που μπορεί να τα εκφράσει υπεύθυνα. Το δεύτερο χαρακτηριστικό του ανθρωπιστή θεραπευτή είναι η ικανότητα για άνευ όρων θετική αναγνώριση και αποδοχή. Ενώ οι άλλοι άνθρωποι θέτουν όρους του τύπου «θα σε αγαπώ αν…» ή «θα είσαι άξιος αν…», ο ανθρωπιστικός θεραπευτής εκτιμά τους πελάτες του όπως είναι, ακόμα και αν δεν εγκρίνει τη συμπεριφορά τους. Η τρίτη ιδιότητα είναι η ενσυναίσθηση ή συναισθηματική κατανόηση, δηλαδή η ικανότητα να βλέπει ο θεραπευτής τον κόσμο μέσα από τα μάτια του πελάτη. Έτσι, αντανακλώντας χωρίς κριτική τα συναισθήματα του πελάτη, τον βοηθά να τα κατανοήσει, να τα αναγνωρίσει και να τα δεχτεί. Επομένως, ο πελάτης μιλά πιο συναισθηματικά και ειλικρινά για τον εαυτό του, γεγονός που για τον Rogers είναι από μόνο του αρκετό για να αλλάξει συμπεριφορές. Η αντανάκλαση των συναισθημάτων έχει κατηγορηθεί ως υπερβολικά παθητική μέθοδος, ωστόσο σήμερα χρησιμοποιείται και έχει ενσωματωθεί σε πολλές άλλες μορφές ψυχοθεραπείας.

Συνοψίζοντας, είναι προφανές ότι οι παραπάνω παράγοντες μπορούν να είναι ανεξάρτητοι από το θεωρητικό προσανατολισμό του θεραπευτή και μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε κάθε είδους ψυχοθεραπεία.

 

Πηγές και βιβλιογραφία μπορούν να βρεθούν στο αναλυτικό άρθρο για την ανθρωπιστική ψυχοθεραπεία.